پُرسه سیدالشهداء در یک میزبانی متفاوت

سیزدهم محرّم در مسجد ملااسماعیل یزد

پُرسه سیدالشهداء در یک میزبانی متفاوت

حمیدرضا امیری

حکایت ازاین‌قرار است: عاشورای ۶۱ هجری بود. در کربلا حسین بن علی (ع) را سربریدند، و بر بدن بی‌کفنش اسب دوانیدند، و یارانش را کشتند، و خیمه‌هایش را غارت کردند و به آتش کشیدند، و خاندانش را به اسارت بردند. این‌چنین شد که شیعیانش سوگوار شدند و در نگاهشان تاریخ برای همیشه عزادار شد؛ و این عزا در هزار و یک رنگ جلوه‌ نمود. یکی از آن جلوه‌ها مراسم سیزدهم محرّم در مسجد ملّااسماعیل یزد است.

مسجد ملّااسماعیل از مساجد باشکوه و بزرگ شهر است. در جنوب غربی میدان تاریخی خان و در بازاری منسوب به ملااسماعیل قرار دارد. بانی‌اش آخوند ملااسماعیل عقدایی است. از عالمان و فقیهان مشهور قرن سیزدهم هجری. سال تولدش ۱۱۸۸ و سال وفاتش ۱۲۳۰ هجری است؛ و مدفنش: مقبره جوار مسجد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برگزاری نمازجمعه را از مسجد جامع یزد به این مسجد انتقال دادند؛ و اقدام به توسعه مسجد در محورهای جنوب و شرق آن نمودند؛ و با احداث کوچه‌ای عریض، دسترسی به آن را از خیابان قیام برای اتومبیل‌ها فراهم کردند. اگرچه این مسجد پس از استقرار جمهوری اسلامی محل برپایی نمازجمعه شد اما در گذشته‌ تاریخی نیز کارکردهای مسجد جامع شهر را داشته است. وجود کتیبه‌های متعدد در درگاه مسجد که حکایت از اعلان‌ها و فرمان‌های حکومتی دارند، مؤیّد این ادّعاست.

به نوشته زنده‌یاد ایرج افشار این مسجد از همان زمان ساختن، زبانزد بود و شهرت یافت. عبدالغفور طاهری در «تذکره جلالی» فضاهای آن را عالی، متعالی، وسیع، نیکو، روح‌فزا، باصفا و دلگشا توصیف کرده است. جناب محمدرضا اولیا آن را از دو منظر معماری و آیینی در تمامی ایران بی‌نظیر قلمداد کرده است. به لحاظ معماری: قطر دهانه گنبدش که به پانزده متر و شصت سانتی‌متر می‌رسد با دهانه ایوانش یکی است. به لحاظ آیینی: مراسم سیزدهم محرّمش.

این مسجد در سیزدهم محرم، شاهد یکی از باشکوه‌ترین مراسم سوگواری امام حسین (ع) است. برخی می‌گویند: مراسم «پُرسه» آن حضرت است؛ برخی می‌گویند: مراسم سوم امام حسین (ع) است. بعضی هم معتقدند، مراسم «یوم‌الدفن» است. همه این‌ها هم مناسبت دارد.

ادامه مطلب در مجله پرگار

http://pay.zibal.ir/pargar